Hvenær verður starfsnám að vinnu?

Vinnustaðaeftirlit hefur verið stórhert að frumkvæði ASÍ, undir yfirskriftinni Einn réttur – ekkert svindl! Undirritaður var ráðinn inn í verkefnið af MATVÍS sem fulltrúi félagsins í þessu eftirliti og ekki vantar verkefnin, sér í lagi í ferðaþjónustu sem hefur vaxið ört á síðustu árum.

Víða er pottur brotinn í starfsemi sem snýr að ferðaþjónustunni. Mikið hefur verið rætt og ritað um sjálfboðaliðastörf og nú í auknum mæli starfsnám. Nú virðist sem mörg hótel og gististaðir haldi því fram að þau geti tekið að sér nema í starfsnám án þess að vera með fagmenntaða aðila til að leiðbeina þeim. Starfsnemarnir þurfa að skila af sér fullri vinnuviku sem samanstendur af 40 vinnustundum og þurfa að ganga í öll störf á viðkomandi vinnustað. Þessir „nemar“ eru ekki á launaskrá og þiggja því ekki laun, eru þar af leiðandi ekki með íslenska kennitölu, ekki skráðir í landið og ekki tryggðir. Þeirra réttur er enginn á íslenskum vinnumarkaði en atvinnurekanda allur.

Þetta er því ekkert annað en nútíma þrælahald þar sem ungt fólk er notað í vinnu, gengur í öll störf á hótelum og gistiheimilum, gegn því að fá fæði og húsnæði og í einhverjum tilfellum dagpeninga sem eru í mesta lagi 50 þús. krónur á mánuði. Að ógleymdu því sem heldur þessum „nemum“ í gíslingu er umsögn sem þau verða að fá frá atvinnurekanda sínum eftir „námið“. Það er nemanum nauðsynlegt til að eiga möguleika á útskrift úr sínu námi erlendis.

Lögin eru einföld hér á landi. Ef þú ert á vinnumarkaði þá skalt þú vera með íslenska kennitölu, vera á launskrá og fá greitt að lágmarki samkvæmt þeim kjarasamningi sem gildir fyrir þitt starf. Þessir starfsnemar koma ekki eftir hinni hefðbundnu viðurkenndu leið, þeir eru í vinnu og eiga að vera skráðir með kennitölu, tryggðir og fá greitt fyrir sína vinnu. Annað er brot á lögum og ætti að vera fylgt hart eftir af öllum eftirlitsstofnunum sem koma að eftirliti með vinnumarkaði.

Minnisblað ASÍ um starfsfþjálfun