Eva Dögg Einarsdóttir landvörður í Þjóðgarðinum á Þingvöllum var annar tveggja ræðumanna á 1. maí baráttufundinum sem haldin var á Hótel Selfossi. Fram kom hjá henni að besta leiðin til að tryggja að réttur ungs fólks til sanngjarna launa virtur sé fræðsla.
“Þannig getur ungt fólk sem hefur þekkingu á kjaramálum nýtt sér hana til þess að segja sér sjálft hvaða kjör geta talist eðlileg. Þekking á ungs fólks á kjaramálum gagnast öllum. Þeim sjálfum, jafnt sem atvinnurekendum. Því kjarasamningar fjalla auðvitað ekki bara um réttindi starfsmanna heldur einnig skildur þeirra gagnvart atvinnurekandanum. Allir græða á aukinni almennri meðvitund um kjaramál.”
Sjá ræðuna í heild:
Góðan dag
Í dag er vor í lofti. Vorið og sumarið eru tími unga fólksins á vinnumarkaðinum. Þá taka þeir eldri sér sumarfrí á meðan þeir sem yngri eru eyða sínu sumarfríi í vinnu. Í sumar mun ungt fólk öðlast reynslu og þekkingu á vinnumarkaðinum sem mun nýtast þeim í framtíðinni. Sumir halda sig nálægt heimahögunum á meðan aðrir láta ævintýraþrána leiða sig í aðra landshluta, jafnvel út í heim.
Það ævintýri sem á sér nú stað í ferðamannaiðnaðinum á Íslandi hefur séð til þess að af nógu er að taka fyrir ungafólkið. Hótel, veitingahús og ferðaþjónustutengdur iðnaður sprettur upp um allt land og framboð sumarvinnu er eftir því.
En við hverju má unga fólkið búast þegar á hólminn er komið? Getur það treyst því að kaup þeirra og kjör sé í samræmi við það sem rétt getur talist?
Það er nefnilega þannig að þó ungafólkið sé kraftmikið þá er það reynslu lítið.
Stundum er sagt að besta leiðin til að læra sé af reynslunni. Það er að sjálfsögðu rétt í mörgum tilvikum en ekki þegar kemur að kjaramálum.
En hvernig getum við tryggt rétt þessa hóps til sanngjarnra launa sé ekki brotinn? Svarið er einfalt: Með fræðslu.
Fræðsla skapar þekkingu og þekking er tæki sem hægt er að nýta sér. Þannig getur ungt fólk sem hefur þekkingu á kjaramálum nýtt sér hana til þess að segja sér sjálft hvaða kjör geta talist eðlileg.
Þekking á ungs fólks á kjaramálum gagnast öllum. Þeim sjálfum, jafnt sem atvinnurekendum. Því kjarasamningar fjalla auðvitað ekki bara um réttindi starfsmanna heldur einnig skildur þeirra gagnvart atvinnurekandanum. Allir græða á aukinni almennri meðvitund um kjaramál.
Fræðsla um kjaramál á heima allstaðar, á vinnustaðnum, í skólakerfinu, á samfélagsmiðlunum og í fjölmiðlum. Og ungt fólk þarf að láta sig þetta varða, taka þátt í umræðunni, og síðast en ekki síst að nýta rétt sinn til þess að kjósa þegar færi gefst á því.
Allir vita að kjör fólks tengjast ekki bara því hversu háa upphæð þeir fá greidd inn á launareikningin sinn í lok mánaðarins. Kjör tengjast einnig útgjöldum. Einn stæðsti útgjaldaliðurinn í dag er húsnæði.
Ungt fólk í dag er í flestum tilfellum á leigumarkaðinum. Leigumarkaðurinn er oft ótryggur. Það er raunveruleiki margra að neyðast til að flytja oft á milli húsnæða. Þeir sem geta búið á sama stað í meira en 2 ár teljast oft heppnir.
Draumur flestra er að sjálfsögðu að eignast sitt eigið húsnæði. En það er ekkert leyndarmál að það hefur sjaldan eða aldrei verið eins erfitt fyrir ungt fólk að eignast sitt fyrsta húsnæði. Þessu þarf að breyta.
En í dag er 1.maí og því ber að fagna. Í dag er dagurinn sem við þökkum fyrir allt það sem áunnist hefur í kjaramálum um leið og við lítum til framtíðar. Takk fyrir.